Parlamenti Evropian mbështet sot futjen e taksave të karbonit në mallrat e importuara të prodhuara në vendet e treta, në përputhje me objektivat e politikës evropiane të ndryshimit të klimës.
Importet e lira të mallrave të caktuara në tregun evropian nga vendet e treta ambicioze më pak klimatike rrezikojnë përpjekjet e Bashkimit Evropian sipas Planit të Gjelbër për të zvogëluar gjurmën e saj të karbonit dhe të bëhet neutral ndaj klimës deri në vitin 2050, ndërsa inkurajon zhvendosjen e kompanive jashtë BE-së për të shmangur standardet mjedisore.
Një raport i miratuar nga Yannick Jadot nga Klubi i Gjelbërve, i titulluar “Mekanizmi i rregullimit të karbonit në përputhje me OBT-në BE” (CBAM), kërkon vendosjen e një takse karboni, përkatësisht çmimi të karbonit, në importet e produkteve nga vendet e treta në tregun evropian, gjë që do të siguronte që produkti i importuar të mos jetë më i lirë se produkti i ngjashëm në BE.
Parlamenti miratoi një Rezolutë mbi Mekanizmin e Rregullimit të Kufijve të Karbonit të BE (CBAM) në përputhje me kërkesat e Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT), me 444 vota pro, 70 kundër dhe 181 abstenim.
Çmimi i karbonit shihet si një plotësues kryesor i ETS-ve ekzistuese të BE-së.
Jadot shprehet se qëllimi kryesor i raportit është të kalojë nga emetimet e karbonit që rezultojnë nga prodhimi në tokën evropiane në gjurmën e përgjithshme të karbonit të një produkti të veçantë.
“Qëllimi është të shtrihet fusha e rregulloreve të BE në të gjitha ato pjesë të ekonomisë që janë të interesuara”, tha Jadot, duke paralajmëruar se zhvendosja e prodhimit në vendet e treta për shkak të standardeve më të rrepta të klimës në BE krijon një konkurrencë të padrejtë.
“Do të ishte e papranueshme që për shkak të përpjekjeve tona mjedisore të kemi konkurrencë të padrejtë në tregun evropian dhe ndërkombëtar. Ne do të vendosim të njëjtat kufizime për kompanitë që eksportojnë në BE që do t’u imponojmë kompanive tona kur bëhet fjalë për tregun evropian,” tha ajo.
Paolo Gentiloni, komisionari për Ekonominë, vlerësoi nismën e Parlamentit në mbështetje të integritetit dhe efektivitetit të legjislacionit evropian për klimën.
“Komisioni do të paraqesë një rishikim të të gjithë legjislacionit për klimën dhe energjinë gjatë verës dhe ky mekanizëm do të jetë një mjet kryesor i Komisionit Evropian për një agjendë gjithëpërfshirëse për rritjen e gjelbër,” u tha Gentiloni ligjbërësve.
Gentiloni e karakterizon këtë mekanizëm si një masë klimatike sesa një masë proteksioniste
“Kjo është diçka që BE do të jetë në gjendje të arrijë ambiciet e saj klimatike, jo diçka që ne duam të fitojmë një avantazh të padrejtë ndaj partnerëve tanë. Nëse partnerët tanë miratojnë politika efektive për të dekarbonizuar ekonomitë e tyre të ngjashme me tonat, atëherë do të na duheshin më pak të tilla rregulloret”, tha ai.
Ai gjithashtu thekson faktin se mekanizmi është një kandidat i mundshëm për financim të ri të BE, i cili konfirmohet nga Margarida Marques nga Komiteti për Buxhetet.
Përfaqësuesit e Partisë Popullore Evropiane (EPP) paralajmëruan se ETS dhe CBAM janë dy mekanizma të ndryshëm dhe mbështesin rishikimin e ETS, por nuk janë në favor të heqjes dhe zëvendësimit të tij.
Evren Agnes, nga klubi EPP, vë në dukje se masat më të rrepta do të rëndojnë industrialistët dhe fermerët që ndiejnë konkurrencën më të padrejtë.
“Me çfarë legjitimiteti mund të kërkojmë përpjekje më të mëdha prej tyre nëse nuk jemi në gjendje t’i mbrojmë ato”, pyeti Agnes.
Catherine Griset nga Grupi i Identitetit dhe Demokracisë (ID) thirri iniciativa të tilla si kjo, si dhe Planin e Gjelbër, duke thënë se BE dëshiron të jetë një laborator për testimin e ideologjive mjedisore.
“Ne përpiqemi të jemi avangardë dhe gjithmonë të eksportojmë strukturat tona për të tjerët. Tani po përpiqemi të imponojmë një çmim botëror në emetimet e karbonit dhe përfaqësojmë më pak se 10 për qind të emisioneve totale. Vendet në zhvillim nuk mund t’i nënshtrohen kërkesave tona mjedisore,” tha Griset.
Konservatorët dhe Reformistët Evropianë (ECR) gjithashtu kanë shprehur skepticizmin e tyre në lidhje me zbatimin e mekanizmit të karikimit të karbonit. Jessica Stegrud nga ECR beson se mekanizmi CBAM nuk është një zgjidhje e mirë.
“Partnerët tregtarë evropianë do të prezantojnë kundërmasa nëse zbatohet ky mekanizëm, i cili do të shkaktojë një rritje të varfërisë dhe më pak burime për Bashkimin për t’u rikuperuar nga kriza”, paralajmëroi konservatorja suedeze.
Mekanizmi i ri duhet të jetë pjesë e një strategjie më të gjerë industriale të BE dhe të mbulojë të gjitha importet e produkteve dhe mallrave që janë pjesë e Skemës së Tregtimit të Emetimeve të BE (ETS).
Deputetët shtojnë se deri në vitin 2023, pas vlerësimit të ndikimit, sektori i energjisë dhe sektorët industrialë me intensitet të lartë të energjisë si rafinimi i naftës, çimentoja, çeliku, alumini, letra, qelqi, kimikatet dhe plehrat duhet të mbulohen, të cilat vazhdojnë të marrin njësi të konsiderueshme të shkarkimeve dhe ende përbëjnë 94 për qind të emisioneve industriale në BE.
Komisioni pritet të paraqesë një propozim legjislativ mbi CBAM në tremujorin e dytë të 2021 nën Agjendën e Gjelbër Evropiane, si dhe një propozim për tënëse përfshin të ardhurat e krijuara për të financuar një pjesë të buxhetit të BE-së./KosovaPress